22 oktober 2019 Blauwe zone Sardinië
Draagt wijn bij aan gezond oud worden
Terug naar het blogoverzicht.
Een eiland in de Middellandse Zee waar schapen domineren; waar er misschien zelfs meer druivenstokken hangen dan dat er mensen wonen. Een eiland bijna net zo groot als Nederland en dan zeer heuvelachtig. Sardinië is onderdeel van 1 van de 5 zogeheten blauwe zones in de wereld. Dit zijn plekken op de wereld waar mensen veel ouder worden dan gemiddeld. Draagt lokale wijn bij aan deze gezondheid? Op naar het vakantie eiland Sardinië om dat uit te vinden!
De druif tot succes
Gezond oud worden klinkt voor al mij aantrekkelijk en als dit ook nog eens met een goed glas wijn kan.. Who's not in?
Een voor velen bekende wijn uit Sardinië met een sappig en karaktervol imago is de witte Vermentino di Gallura (noord). Minder bekend zijn lokale druiven als Monica en Nuragus. Uniek op het eiland is de Carignano (zuidwesten). De hoofdrol is echter voor de blauwe druif Cannonau, een lokale benaming voor de bekende Grenache of Garnacha. We brengen een bezoek aan dit eiland en proeven hier buiten de sfeer een aantal mooie lokale duurzame wijnen.
Blauwe zone
Wat is een blauwe zone? De blauwe zones in de wereld zijn gebieden die enigszins zijn afgesloten van de buitenwereld, zoals dit eiland. Hierdoor is de bevolking sneller geneigd zich vast te houden aan oude tradities en gewoonten en dit draagt bij aan de gezondheid. En met succes! Opvallend is dat veel inwoners van blauwe zones aangeven dagelijks 1 à 2 glazen wijn te drinken. De Sardijnen geven de voorkeur aan een goed glas Cannonau.
De Sardijnen zijn terecht trots op deze blauwe druif. Onderzoek wijst uit dat zo'n glas vol antioxidanten per dag wonderen doet. Het lijkt me als deze wijn op een zo'n natuurlijke (biologische) manier gemaakt is, dit het effect maximaal stimuleert. Wél in combinatie met de schone lucht en het pure lokale eten zeggen de eilandbewoners zelf. Wat een overvloed!
Duurzame wijn
Biologische wijnbouw komt relatief veel voor op dit eiland. Een enkeling waagt zich aan biodynamische wijnbouw en natuurwijn.
Zijn deze vormen van wijnbouw relatief nieuw voor je? Juist leuk! Er valt nog zóveel moois te ontdekken! Smaken deze wijnen ook anders dan confectiewijnen? Op het moment dat er bij een wijn bijvoorbeeld geen of amper sulfiet wordt toegevoegd zoals het geval bij een natuurwijn, is de smaak zeker anders.
Is de wijn lekkerder? Dat bepaal jij! De wijn zal overigens per jaar verschillen, omdat er amper aan de wijn gesleuteld wordt en je het effect van de weersomstandigeheden terug zult vinden in de wijn. Het kan best zo zijn dat je even moet wennen, de wijn is heel puur en maakt nieuwe smaken los.
Iets onder de kurk hebben
Wat maakt Sardinië zo aantrekkelijk voor wijnboeren?
Gunstig op Sardinië is de eilandwind, waardoor de wijngaarden minder bevattelijk zijn voor ziektes en je dus logischerwijs geen of minder pesticiden nodig hebt. Bij biologische wijnbouw worden alternatieven gezocht die niet schadelijk zijn. Een duurzame wijn gemaakt zonder pesticiden en chemicaliën is logscherwijs minder schadelijk voor eigen lichaam én omgeving. Win-Wijn!
Mocht je het eiland zelf gaan bezoeken; brengen een bezoek aan Tenute Dettori, bekend om wijnen met weinig toevoegingen behalve een beetje sulfiet. De wijnen zijn niet gefilterd en hebben niet op hout gelegen. Hoog in de heuvels kun je aansluiten bij een Sardijnse pranzo (lunch) met bijpassende wijnen.
Trouwens, de kurk die je elke keer met liefde (en een klein beetje frustratie) uit de fles trekt, komt ook nog eens van eigen eilandbodem. Voor het eerst in mijn leven heb ik een boom geknuffeld en wél de kurkeik. Kurk wordt duurzaam geoogst en het afstropen van de schors is niet schadelijk voor de eik. Cork and Clever is uiteraard groot fan!
Biologische wijn
Een mooi voorbeeld van een biologisch wijnbedrijf op dit eiland is Meloni Vini. Sinds 1995 omgezet in een biologische wijngaard. Het duurde even om de natuur te begrijpen, in plaats van de natuur iets af te dwingen, geeft de wijnmaker aan. Je herkent de wijnen van Meloni Vini aan de vertegenwoordiging door lokale dieren op het etiket; met balpen op papier gezet door Sardijnse kunstenaar, Roberta Congiu.
Tip! Een fles Vermentino smaakt nóg beter met een pasta vongole (sint-jacobsschelp) of cozze (mosselen) zeg ik uit ervaring!
Een kijkje in de keuken
Sardijnen lijken zich al veel langer dan wij bewust te zijn van hun omgeving en nabestaanden, generatie op generatie. Sardinië is namelijk een (bijna) zelfvoorzienend eiland met mooie lokale en veelal biologische producten.
Van oudsher is de Sardijnse keuken gebaseerd op die van herders en boeren. Denk aan malloreddus, Sardijnse Gnocchi met saffraan, ragout en geraspte pecorino (schapenkaas). Kies daar een voor jou mooie Sardijnse wijn bij uit, al dan niet bio, biodynamisch of natuur, en je zult dubbel smullen!
De toekomst begint nu
Hebben we nog een keuze om weg te kijken? De biologisch(dynamische) wijnbouw gaat een steeds grotere rol spelen, daar ben ik van overtuigd! De zoektocht rondom deze vormen van wijnbouw wil ik graag voortzetten en met jou delen. Waarom zou je een biologische-dynamische wijn drinken, hoe wordt deze dan gemaakt, waar koop ik deze wijnen en is het voldoende om puur naar een label op de fles te kijken? Is het drinken ervan gewoon hip of écht beter voor je gezondheid en de bodem?
A Kent’Annos! Of ook wel.. op naar de 100 jaar.
Ciao, Leonie
Ps. Mocht je nog een leuk adresje zoeken om te verblijven op Sardinië; Tenute Costadoria in Valledoria (noord west) met uitzicht op de zee, de artisjokken velden én eigen wijngaard kunnen je verrijken.
Clever info
Biologische wijnbouw
Biologische wijnen worden gemaakt met respect voor de natuur, zonder gebruik te maken van chemische bestrijdingsmiddelen en zonder kunstmest. Er is veel diversiteit in smaak en kwaliteit, de wijnboer werkt schoner en duurzamer. Deze wijnen zijn o.a. te herkennen aan het Europees keurmerk voor biologische producten en Agriculture Biologique (AB).
Biologisch-dynamische wijnbouw
Biologisch-dynamische wijnboeren hebben allereerst ook een biologische basis. (zoals hierboven omschreven) en hebben eventueel een licentie van Demeter, het keurmerk van biodynamische landbouw. De wijnboer kijkt bij de activiteiten in en rondom de wijngaard naar de stand van de maan en de sterren (super interessant!).
De filosofie achter deze manier van wijnmaken heeft alles te maken met de natuur als helende kracht; met de natuur meewerken ipv er tegenin werken hoe het 'ons' uitkomt. Het wijnbedrijf is zoveel mogelijk circulair, waarbij planten en kruiden de balans in de bodem herstellen. De overtuiging dat alles met elkaar in verbinding staat levert hele bijzondere en karaktervolle wijnen op.
Natuurwijn (vin nature, raw wijnen)
De filosofie achter natuurwijn is om zo min mogelijk in te grijpen tijdens het proces van druif naar wijn. Zo wordt er verplicht met de hand geplukt, wordt de wijn niet of nauwelijks gefilterd, wordt een absoluut minimum aan sulfiet* gebruikt en wordt er gewerkt met een natuurlijke gistcellen voor een spontane vergisting. Deze wijn kan een biologische of biologisch-dynamische basis hebben. Er bestaat geen officieel keurmerk voor natuurwijn, wel is er een nieuw logo voor wijnen met een biologische basis waaraan geen of heel weinig sulfiet is toegevoegd. (0 mg/l sulfiet en tot 30 mg/l sulfiet)
* geen of minimaal gebruik van toegevoegd sulfiet (zwaveldioxide). Een druivenschil bevat van nature altijd sulfiet. Een wijn zonder sulfiet is zeer schaars, behalve als er gewerkt wordt met een alternatief. Lees hier welke alternatief dat is.
Klinkt het bovenstaande nog een beetje ingewikkeld voor je? Dat begrijp ik! Daarom heb ik een e-book geschreven over duurzame wijnbouw en hoe dit bijdraagt aan smaak, jouw leefstijl en de bodem. Ja, hier wil ik meer van weten!